 |
 |
 |
FİNANS SÖZLÜĞÜ
| AÇIK ARTTIRMA | Alıcılar arasında rekabet yaratmak suretiyle, satın alınacak nesneye en yüksek fiyatı verecek alıcıyı bulmak için uygulanan bir satış yöntemidir. |
| A TİPİ YATIRIM FONU | Hisse senedi ağırlıklı yatırım fonlarıdır. Portföy değerinin en az yüzde 25’ini devamlı olarak Türk şirketlerinin hisse senedi olarak tutmaları zorunludur. |
| AÇIĞA SATIŞ | Menkul kıymet borsalarında kullanılan bu terim, sahip olunmayan menkul kıymetlerin ödünç alınmak sureti ile satılmasını ifade eder. Pratikte bu işlem, genellikle piyasa oyuncularının portföylerinde bulunmayan ve fiyatları düşme eğiliminde olan hisseleri satmasıyla gerçekleşir. Satış yapan oyuncular hisseyi daha alt fiyat seviyelerinden alarak alıcıya teslim ederler. |
| AÇIK POZISYON | Vadeli işlem piyasalarında alınmış ve henüz kapatılmamış pozisyonlara denir. Vadeli işlem piyasalarında açık uzun ve açık kısa pozisyonların toplam sayıları birbirlerine her zaman eşittir. Kısa veya uzun pozisyonların toplam sayısı açık pozisyon sayısı olarak adlandırılır. |
| ADİ HİSSE SENETLERİ | Özel birtakım üstünlükleri ve hakları sağlamayan hisse senetleridir. |
| AĞIRLIKLI ORTALAMA FİYAT | Herhangi bir hissenin seans boyunca işlem gördüğü çeşitli fiyat seviyelerindeki işlem miktarlarının göz önüne alınmasıyla hesaplanır. Ağırlıklı ortalamaların hesaplanmasında aşağıdaki formül kullanılır: X= f1*i1 + f2*i2 + f3*i3..... / i1+i2+i3+................ f: fiyat seviyesi i: işlem miktarı Hisse senetlerinin tavan ve taban fiyatlarının hesaplanmasında bir önceki seans işlemleri dikkate alınarak hesaplanan ağırlıklı ortalama fiyattan yararlanılır. |
| AKTİF KARLILIK ORANI | Aktiflerde yapılan yatırımın net karlılığını göstermektedir. Bu oranın yüksek olması şirketler için iyidir. Fakat şirketlerin aktif karlılık oranı kadar yapılan yatırımların finansmanından öz kaynak ya da yabancı kaynak kullanıldığı da önemlidir. Bu oran aşağıdaki formülle hesaplanır: Aktif Karlılık Oranı: Net Dönem Karı / Aktif Toplamı |
| AKTİFLER | Bir şirketin sahip olduğu bütün varlıkları ifade eder. Bilançolardaki aktifler tablosu de bu varlıkların parasal değerini gösterir ve bu tabloda şirketin mevcut değerlerinin yanı sıra , alacakları ve varsa zararları bulunur. Bilançolarda aktifler iki ana kalemden oluşur: Dönen Varlıklar ve Duran Varlıklar. |
| AL - TUT YAKLAŞIMI | Pasif portföy yönetim stratejilerinden biridir. İyi bir araştırma ile hangi menkul kıymete ne kadar süre yatırım yapılacağı tespit edilir ve satın alındıktan sonra kararlaştırılan süre boyunca elde tutulur. |
| ALACAK DEVİR HIZI | Şirketin satışlardan doğan alacaklarını tahsil ettiği hızı gösterir. Genelde devir hızının yüksek olması ve artması iyi bir gösterge olarak yorumlanabilir. Şu şekilde hesaplanır: Net Satışlar / Kısa Vadeli Ticari Alacaklar |
| ALFA | Portföy değerlendirilmesinde kullanılan istatistiki bir yöntemdir. Hisse senedi ile portföy getirisi arasındaki değişmenin hangi oranda olacağını ifade eder |
| ALTIN VE KIYMETLİ MADENLER FONU | Portföyünün en az %51’ini altın ve diğer kıymetli madenlerin oluşturduğu fonlardır. |
| AMERIKAN MEVDUAT BELGESI (ADR) | Kısa adı adr olan amerikan mevduat belgeleri, abd menkul kıymet piyasalarında özellikle borsadışı piyasalarda işlem gören yabancı menkul kıymetlerin mülkiyetini temsil etmektedir. Normal bir yerli paymış gibi ADR lerin Amerika da ticareti yapılabilir ve kar hisseleri dolar olarak alınabilir. |
| AMORTİSMAN | Bir şirketteki makina, tesis, tesisat gibi taşınır ve tanışmaz malların değerinde bellirli bir zaman sonra meydana gelecek değişime (düşüş) amortisman denir. Şirketler amortismanı ürünlerinin maliyetlerinin üzerine ekleyerek ya da ilgili yılın giderleri arasına koyarak realize eder. |
| ANONİM ŞİRKET | En az 5 gerçek ya da tüzel kişi tarafından şirket sözleşmesinde yazılı konularda faaliyette bulunmak üzere kurulmuş olan ve esas sermayesi belli paylara bölünmüş olan sermaye şirketleridir. Anonim şirketlerde ortakların sorumluluklar taahhüt etmiş bulundukları sermaye payları ile sınırlıdır. |
| APEL | Pay bedelinin taksitle ödenmesinin sözkonusu olduğu durumlarda, ortaklık yönetim kurulu tarafından ortaklara yapılan çağrıya denir. |
| ARACI KURUM | Sermaye piyasası araçlarını kendi ya da müşterileri adına alım satım işlemini yapan kurumdur. |
| ARBİTRAJ | Döviz piyasasındaki ya da ülkeler arasındaki faiz oranlarındaki farktan yararlanmak üzere fonların kısa vadeli ve hızlı hareketlerini ifade eden bir terimdir. Örneğin New York’ta 1 Euro 1.50 Dolar’dan işlem görürken, Londra’da 1 Euro 1.75 Dolar’dan görüyorsa, arbitraj getirisi sağlamak isteyen kurumlar New York’ta dolar karşılığında Euro satın alır ve bu Euroları Londra’da satarlar Değişik piyasalarda oluşan fiyat farklılıklarından yararlanmak sebebiyle yapılan hisse senedi, değerli maden ve evrak işleri de arbitraj kapsamına girer. |
| ASIL MALIK | Yatırımcı sahip olduğu hisseyi brokerın kayıt ve saklamasında bırakırsa, hisse senedini çıkaran şirket kayıtlarında brokerın adı görünse de asıl malik yatırımcıdır ve temettü gibi her tür hakkını broker vasıtasıyla kullanır. |
| ASİT ORANI | Cari Oranın konsantre halidir. Dönen varlıklardan daha yavaş nakde çevrilebilen kalemler çıkartılır ve bu şirketin nakit pozisyonuna bakılır. Nakte en hızlı dönüşen kalemler ile yapılan bu likidite ölçüsü aşağıdaki formülle heseplanabilir: Hazır Değerler + Menkul Değerler Cüzdanı + Tic. Alacaklar + Diğer Alacaklar / KV Borçlar. |
| AYI PİYASASI | Hisse senedi fiyatlarında düşüş beklentisinin olduğu piyasalardır. Bu beklentilerin neden olduğu düşüş satışlarla hız kazanır. |
| BORSA EKSPERLERİ | Menkul kıymetlere ilişkin alım-satım emirlerinin ilgili iç yönetmelikte belirtilen esaslara göre karşılaştırılması ile fiyatların teşekkülünü izleme ve alım satım işlemlerinin sonuçlandırılmasını sağlamakla yükümlü olan görevlilerdir. |
| BANKALARARASI PARA PIYASASI | Merkez bankası’nın kontrolündeki interbank piyasasının bir alt piyasası olan bankalararası para piyasası vasıtasıyla diğer bankalara verilmiş olan borç bakiyelerinin kayıtlı olduğu kalemdir. |
| BASİT FAİZ | Belli ve değişmeyen bir sermaye üzerinden belli bir süre için hesaplanan faizdir. Basit faiz hesaplamasında aşağıdaki formül kullanılır. Faiz hesabında gün kullanılırsa F= a*t*n* / 100*360 Faiz hesabında ay kullanılırsa F= a*t*n* / 100*12 a: sermaye t: faiz oranı n:süre F: Faiz miktarı |
| BAŞ VE OMUZ FORMASYONLARI | Hisse senetlerinin teknik analizinde kullanılan formasyonlardandır. Bu tip formasyonlar, fiyatların insan omuzu gibi düz bir seyir izlerken birden yükselip (başı oluşturup) tekrar omuz seviyesine dönmesi ile oluşur. |
| BAYRAK | Teknik analizde kullanılan grafik şekillerinden biridir. Fiyatlarda görülen uzun bir düşme yada yükselme sonrasında, mevcut trendin aksi yönüne doğru eğilen bir paralel kenarı andıran bir formasyondur. |
| BAZ FİYAT | Bir hisse senedinin bir seans süresince işlem görebileceği en alt ve en üst fiyat limitlerinin yani taban ve tavan fiyatlarının belirlenmesinde kullanılır. Bir hissenin bir önceki seansta oluşan ağırlıklı ortalama fiyatının en yakın fiyat adımına yuvarlanması ile hesaplanır. |
| BEDELLİ SERMAYE ARTTIRIMI | Anonim ortaklıklar sermaye artırımlarını ya iç ya da dış kaynak kullanarak yapabilir. Bu tip ortaklıkların artırdıkları sermaye karşılığı çıkardıkları hisse senetlerini ortaklarına belirli bir nakit karşılığı dağıttıkları sermaye artırımlarına verilen isimdir. |
| BEDELSİZ SERMAYE ARTIRIMI | Anonim ortaklıkların, iç kaynaklarından yaptıkları sermaye artırımı ifade eder. Bu tip ortaklıkların artırdıkları sermaye karşılığı çıkardıkları hisse senetlerini bir bedel almaksızın ortaklarına dağıtarak gerçekleştirdikleri sermaye artırımlarıdır. |
| BETA KATSAYISI | Hisse senedinin hareketliliğini gösteren bir katsayıdır. Bir hissenin betası, hisse senedi fiyatındaki yüzdesel değişimin, piyasa endeksindeki yüzdesel değişime bölünmesiyle hesaplanır. Çıkan sayınının 1’den büyük ise hissenin hareketliliğinin yüksek olduğu söylenebilir. Ayrıca bu katsayı hissenin borsadaki genel bir düşüş ya da yükseliş trendinde nasıl tepki vereceğini ortaya koyabilir. |
| BİLANÇO | Bir kurumun belirli bir tarih itibariyle ekonomik değerleri, bu değerlerin kaynaklarını ve nereye yatırıldıklarını gösteren tablodur. Şirketin fotoğrafını çeken bir niteliği taşır. Dönemler itibariyle şirketin bilançosunda karşılaştırma yapılır. Bilanço iki ana tablodan oluşur. |
| BİLEŞİK FAİZ | Herhangi bir sermayeye verilen faizin, dönem sonunda sermayeye eklenerek yeni dönem için bu yeni tutar için hesaplanan faizdir. Yani belirli bir dönem sonundaki faiz artı ilk sermaye toplamına tekrar faiz işlemi uygulanması işlemidir. Ticari bankalar ve diğer finans kuruluşları bileşik faiz hesaplarını mevduat ve kredi işlemlerine sıklıkla kullanırlar. |
| BİRİNCİL PİYASA | Hisse senetleri ilk olarak halka arz edildiklerinde ilk arz eden ile tasarruf sahiplerinin doğrudan doğruya karşılaştıkları piyasadır. |
| BLOK SATIŞ | Bir firmanın sermayesinin yüzde 10’undan daha fazla hisse satışını ifade eder. |
| BLOKAJ | Bir varlığın kullanımına yetkililer tarafından getirilen kısıtlamadır. Böyle bir durumda Varlığın gerçek sahibi kendisine ait olan varlığı istediği gibi kullanamaz. |
| BOĞA EĞİLİMİ | Borsada iyimser havayı ifade eder. Fiyatları yükseleceği beklentisiyle düşük fiyattan hisse alınıp yüksek fiyattan satma eğiliminin ağırlık kazandığı piyasadır. |
| BOLLİNGER BANTLARI | John Bollinger tarafından geliştirilen bu gösterge 20 dönemlik hareketli ortalamanın iki standart sapma üstüne ve altına bantlar çizer. |
| BORÇ / ÖZSERMAYE ORANI | Şirket, işletme sermayesi ve yatırımlarının finansman ihtiyacını dış kaynaklardan mı (borç) yoksa iç kaynaklardan mı (özsermaye) karşıladığını gösterir. Ülkemizde dış kaynak finansmanı genelde içsel kaynaklardan daha yüksek maliyetli olduğu düşünülürse bu oranın düşük olması tercih edilir. |
| BORÇLANMA ORANI | İşletmenin borçlanarak sağladığı yabancı kaynaklar ile, ortakların sağladığı ve faaliyet sonucu yaratılan özsermaye arasındaki ilişkiyi göstermektedir. |
| BORSA | Bir malın ya da varlığın belirli kurllara çerçevesinde alınıp satıldığı pazarlardır. Menkul kıymetler, altın gibi tasarruf araçlarının yanı sıra pamuk, buğday gibi ürünlerin alınıp satıldığı borsalar da bulunmaktadır. |
| BORSA DIŞI PİYASA | Londra ve NewYork borsaları gibi, kabul edilen hisse senedi borsalarının yetkileri dışında hisse senetleri alım ve satımın yapıldığı piyasadır. Türkiye’de de borsa dışı piyasa lot altı ve küsuratlı işlemlerle sınırlıdır. Bu işlemler İMKB tarafından 1990’dan itibaren denetim altına almıştır. |
| BORSA EMİRLERİ | Müşteri emirleri, üye temsilcileri tarafından seans içinde borsa bilgisayar sistemine aktarıldığında borsa emrine dönüşür. |
| BORSA KOTU | Borsada işlem görmesine izin verilen menkul kıymetlerin listesidir. |
| BÖLGESEL PAZAR | Ülkenin çeşitli bölgelerinde faaliyet gösteren küçük ve orta ölçekli hisse senetlerinin güvenli bir ortamda işlem görmesini sağlamak amacıyla kurulmuştur. Aynı zamanda Ulusal pazar için geçerli kotasyon şartlarını sağlayamayan şirketler de burada işlem görür. |
| BRÜT KAR MARJI | İşletmenin satışlarının brüt karlılığını göstermektedir. |
| BRÜT KAR MARJI ORANI | İşletmenin satışlarının brüt karlılığını göstermektedir. Brüt Satış Karı / Net Satışlar formülü ile hesaplanır. |
| CARİ FAİZ ORANI | Piyasada fon arz ve talebinin karşılanması sonucu oluşan faiz oranıdır. |
| CARİ ORAN | Dönen varlıkların kısa vadeli borçları karşılama gücünü gösterir. Döner Varlıklar / Kısa Vadeli Borçlar formülü ile bulunan bu oran ne kadar yüksekse şirket o kadar likit durumdadır. Yani, şirket faaliyetlerinden sonra artı nakit poziyonda ne oranda kalabildiğini gösterir. |
| ÇAPRAZ KUR | İki yabancı para biriminin bir başka ülkedeki değerlerini göstermek için kullanılan terimdir. |
| ÇARPANLAR YÖNTEMİ | Çeşitli fiyat çarpanlara bakılarak yapılan şirket analizidir. |
| ÇIKARILMIŞ SERMAYE | Kayıtlı sermaye sistemine tabi ortaklıkların satışı yapılmış hisse senetlerini temsil eden sermayeleridir. |
| ÇOK FIYAT - SÜREKLI MÜZAYEDE SISTEMI | Çok fiyat yöntemi; bir menkul değer için verilen alım satım emirlerinin fiyat ve zaman önceliği kurallarına uygun olarak teker teker karşılaştırılması sonucunda oluşan fiyatlarla alım satım işleminin gerçekleştirilmesidir. |
| DAMGA VERGİSİ | Devletin çeşitli kıymetli evraklar ve sözleşmeler için öngördüğü vergidir. |
| DAMPING | Bir malın dış piyasa fiyatının iç piyasa fiyatından daha düşük tutulmasıdır. |
| DEALER | Müşterilerinin hesabına hisse senedi alım satımı yapan kişidir. |
| DEFLASYON | Bir ekonomide toplam arzın, toplam talebi aşması durumudur. Bu durumda fiyatlarda bir düşüş görülür. |
| DEVLET TAHVİLİ | Devletlerin ilgili bakanlıkları tarafından itibari kıymetleri eşit ve ibareleri aynı olmak üzere çıkartılan borç senetleridir. |
| DIŞ BORÇLANMA | Ülkenin kaynaklarına ek bir kaynak sağlamak, döviz olarak yeni ödeme gücü elde etmek gibi amaçlarla ülke dışındaki yabancı hükümet ya da finans kuruluşlarından karşılıklı ya da karşılıksız geri ödemeli kaynak bulunmasıdır. Türkiye de dış borç kavramı içinde kamu sektörünün yanısıra, özel kesimin dış borçları da birlikte anılır. |
| DİKEY ANALİZ | Aynı dönem içinde bilanço kalemlerin toplam aktifler içindeki payları ve gelir tablosu kalemleri için net satışlar içindeki payına bakar. |
| DÖNEN VARLIKLAR | Şirketin en likit aktiflerini gösterir, yani nakit, nakit benzeri araçlar, alacaklar ve stoklar. |
| DÖVİZ TEVDİAT HESABI | Yurtiçi ve yurtdışında yerleşik kişilerin, ticari bankalarda açmış oldukları yabancı para cinsinden mevduata verilen isimdir. |
| DURAN VARLIKLAR | Şirketin likit olmayan aktiflerini gösterir, yani uzun vadeli alacaklar, iştirakler ve maddi duran varlıklar. |
| DÜNYA BANKASI | Dünya Bankası (World Bank) ya da Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası’nın temel amacı, üye ülkelerin gelişmesine yardımcı olacak mali kaynakları sağlamaktır. |
| DÜŞEN TAKOZ | Teknik analizde kullanılan bir formasyondur. Büyük çıkışlardan önce oluşan bu formasyonun yukarı doğru açısı olan bir üçgen görünümündedir. Takozun uçlarına doğru düşüşün şiddetinde azalma olur. Hacim azalması çok belirgin hale gelir. |
| ELLİOTT ANALİZİ | Temelinde devamlı tekrar eden dalga formasyonları ve Fibonacci sayıları serisi yatan bir piyasa analizi yaklaşımıdır. Elliot dalga analizi, formasyon (dalga belirlemesi) , oran (Fibonacci oran ve projeksiyonları ) ve zaman unsurlarını birleştirir. |
| ENFLASYON | Fiyatların genel düzeyindeki sürekli artışları ya da toplam talebin toplam arzı aşması durumudur. |
| ENFLASYON RİSKİ | Enflasyon nedeniyle yatırımcı tarafından arzulanmayan bir reel getiri oranının gerçekleşme olasılığını ifade eder. |
| EVALÜASYON | Bankaların kayıtlarında sabit kur üzerinden geçirilen dövizlerin her ay sonunda geçerli cari kura göre düzenlenmesi işlemidir. |
| FACTORING | Alacak hakkının bir başka kuruluşa devri sonucunda likit fon sağlayan bir mali işlemdir. Ülkemizde de hızla yaygınlaşan bir finansman yöntemidir. Bu işlemde alacaklı firma alacaklarını tahsil öncesinde alacak tahsili ile uğraşan (factoring) şirketine devreder. Böylece alacaklı firma alacağını zamanından önce tahsil ederek ekstra finansman sağlamış olur. |
| FAİZ | Paranın belirli bir süre alı konulması ya da kullanılması nedeniyle alınacak (verilecek) tutar. Faiz, paranın (kaynağın) maliyeti olarak da tanımlanır. |
| FAİZ KARŞILAMA GÜCÜ | İşletmenin finansman giderleri öncesi oluşan faaliyet karı ile finansman giderlerini ne ölçüde karşılayabildiğini gösterir. Dönem Karı-Finansman Giderleri / Finansman Giderleri formülü ile hesaplanır. |
| FAİZ ORANI RİSKİ | Yatırım yapılan kıymetin fiyatının piyasadaki faiz oranlarından olumsuz olarak etkilenmesi durumunda oluşan risktir. |
| FED (Federal Reserve Banks) | ABD’de 1913 yılında çıkarılan Federal Reserve yasası ile kurulan sistem içerisinde yer alan bankalardır. Bu sisteme içerisindeki bankaların oluşturduğu organizasyon ABD’nin Merkez Bankası FED’i meydana getirmiştir. FED farklı bir yapıyla meydana gelmiş olmasına rağmen bir merkez bankası’nın sahip olduğu tüm fonksiyonlara sahiptir. |
| FİBONACCİ | Sayı serilerine dayanan bir analiz tekniğidir. Fibonacci sayıları serisi (1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 144...), üçüncü sayıyı bulmak için ilk iki sayı toplanarak oluşturulur. Bu seride bir sayının kendinden sonra gelen sayıya oranı % 62’dir ki bu da yaygın bir Fibonacci düzeltme sayısıdır. % 62’nin tersi olan % 38’dir ki bu da yaygın bir Fibonacci düzeltme sayısıdır. Fibonacci zaman hedeflerine, belli başlı tepe veya diplerden itibaren Fibonacci günleri, haftaları veya yılları sayılarak erişilir. |
| FİNANSAL KİRALAMA | Makine ve teçhizatın mülkiyet hakkının yasal olarak kiraya verende kalmasına rağmen, ekonomik açıdan kiralanan varlık üzerindeki kontrolü kiracıya devreden ve kiracıyı varlığın fiili sahibi haline getiren uzun süreli bir işlemdir. Bir Finansal kiralama (leasing) işleminde leasing şirketi (kiralayan – lessor) ile yatırımcı ( kiracı – lessee) arasında yapılan sözleşme ile kiracının seçtiği ürün kiralayan tarafından satın alınarak kiracayı kiralanır. |
| FİNANSAL RASYOLAR | Rasyo iki değerin birbirine oranı anlamına gelir. Finansal rasyolar ise şirketlerin mali tablolarındaki kalemlerin birbirine oranlanmasını ifade eder. İşletme faaliyetlerinin ortaya çıkardığı fon ihtiyacının saptanması, işletmenin finansal yapısının ne derece sağlam olduğunu ortaya çıkarmak amacıyla kullanılan analiz araçlarından birisidir. |
| FİNANSAL RİSK | Yatırım yapılan kıymeti ihraç eden şirketin mali yükümlülüklerini yerine getirememesi durumunda oluşan riske verilen isimdir. |
| FİNANSMAN BONOSU | Şirketlerin kısa vadeli işletme sermayesi ihtiyaçlarını karşılamak için çıkardıkları teminatsız senetlere verilen isimdir. |
| FİNANSMAN GİDERİ KARŞILAMA ORANI | Bir şirketin faaliyet karı artı net faaliyet kalemleri finansman giderlerini ne oranda karşıladığını gösterir. Bu oran ne kadar yüksekse şirketin durum o kadar iyidir. |
| FİYAT | Bir ürün ya da hizmetini elde edilmesi için karşılık olarak verilen para veya herhangi bir ürün (hizmet). |
| FİYAT ADIMI | Her hisse senedi için fiyat adımları belirlenir. Belirlenen bu fiyat adımları bir defada gerçekleştirilebilecek en küçük fiyat değişimini ifade eder. Bu adımlar baz fiyat aralığına göre belirlenir. İMKB’de Baz fiyat aralığına göre fiyat adımları aşağıdaki gibidir: 0,01-2,50 0,01 YTL katları 2,52-5,00 0,02 YTL katları 5,05-10,00 0,05 YTL katları 10,10-25,00 0,10 YTL katları 25,25-50,00 0,25 YTL katları 50,50-100,00 0,50 YTL katları 101,00-250,00 1,00 YTL katları 252,50-500,00 2,50 YTL katları 505,00 ve üzeri 5,00 YTL katları |
| FİYAT GÖSTERGESİ | Sadece fiyat değişimini baz alan inceleme sonucu ortaya al veya sat komutları çıkaran gösterge ve analiz sistemidir. Fiyat göstergesi iki farklı hareketli ortalama arasındaki farkı yüzdesel veya puansal olarak hesaplar. |
| FİYAT MARJI | Bir hisse senedinin seans içinde önerilebilecek en düşük (taban) ve en yüksek (tavan) fiyat aralığını oluşturur. Fiyat marjı her hisse için baz fiyatın %10 altı ve üstü şeklinde otomatik olarak hesaplanır. |
| FİYAT ÖNCELİĞİ | Hisse senetleri piyasasında, daha düşük fiyatlı satım emirlerinin, daha yüksek fiyatlı satım emirlerinden; daha yüksek fiyatlı alım emirlerinin, daha düşük fiyatlı alım emirlerinden önce karşılanmasını ifade eder. |
| FİYAT/KAZANÇ ORANI | Sermaye sahiplerinin sermayelerini yatırdıkları hisse senetlerinden bekledikleri gelirin ölçümüne yarayan orandır. Bu oran Bir hisse senedinin fiyatının hisse başına kazancının kaç katı olduğunu gösterir. Hisse başına kazanç, şirketin dönem net karının dönem sonu hisse sayısına bölünmesi ile bulunur. Bu oran, dönem net karından imtiyazlı ve kurucu hisselere, yönetim kurulu ve çalışanlara ödenen temettü çıkarıldıktan sonra kalan karın dönem sonu hisse sayısına bölünerek daha hassas bir şekilde hesaplanabilir. Fiyat/Kazanç oranı aşağıdaki formüller ile hesaplanır: Hisse Senedinin Dönem Sonu Fiyatı / Dönem Hisse Başına Kazancı Şirketin Dönem Sonu Piyasa Değeri / Şirketin Dönem Net Karı |
| FLAMA | Teknik analizde kullanılan bu formasyonlar bayrak formasyonuna benzer fakat biraz daha yataydır ve küçük bir simetrik üçgeni andırır. Flamalar da bayraklar gibi birden üç hafaya kadar sürebilir ve sona erdiklerinde önceki trendin devam etmesi beklenir. |
| FORFAITING: | Vadeli mal ve hizmet ihracatından doğan ve belirli bir ödeme planına bağlı olarak tahsil edilecek olan alacakların daha önce bu hakkı elinde bulunduranlara rücu edilmeksizin (kayıtsız şartsız ve vazgeçilmez olarak), bir banka veya bu alanda uzmanlaşmış bir finans kuruluşu (forfaiter) tarafından satın alınarak iskonto edilmesidir. Uygulamada forfaiting işlemi yatırım mallarını kapsamaktadır. 1950 li yıllarda ABD ve Avrupalı ülkelerin SSCB ile dış ticaretlerinde doğdu. Uzak Doğu ve Latin Amerika ülkelerinde yaygınlaştı. Latincede alacak hakkının kayıtsız ve şartsız olarak teslim edilmesi anlamındadır. |
| FORMASYON | Teknik analizde kullanılan bu terim, fiyat grafiğinin belirli bir dönem içinde çizdiği şeklin bilinen bir geometrik şekile benzemesini ifade eder. Fiyat formasyonları bir tahmin değeri taşır. |
| FORWARD İŞLEMLERİ | Döviz piyasalarında gerçekleştirilen vadeli işlemlerdir. Para birimlerini gelecekteki bir tarihte değiştirilmek üzere yapılan kontrata dayanır. |
| GARANTİ MEKTUBU | Bankaların belirli bir işin yapılması , bir malın teslimi veya bir borcun ödenmesini taahüt ederek, taahütlerine sadık kalacaklarını ve borçlarını belirten vadede ödeyeceklerini gösteren belgedir. |
| GAYRİ SAFİ MİLLİ HASILA (GSMH) | Bir ulusal ekonomide belirli bir dönem içinde (genellikle bir takvim yılında), üretilen mal ve hizmet değerlerinin toplamıdır. |
| GELİR TABLOSU | Şirketlerin mali tablolarından birisidir. Gelir tablosu şirketin dönem içindeki satışları, satışların maliyetlerini, faaliyet giderleri, faaliyet dışı gelir-gider, vergi karşılıkları ve kar/zararı gösterir. |
| GERİ DÖNÜŞ FORMASYONLARI | Fiyat grafiklerinde trendin geri dönmekte olduğunu gösteren fiyat formasyonlarıdır. En iyi tanımlı geri dönüş formasyonları kafa, omuz, çift ve üç tepe ve diplerdir. |
| GÖZALTI PAZARI | İMKB’de işlem gören şirketlerin hisse senetleri işlemleri ile ilgili olarak olağandışı durumların ortaya çıkması nedeniyle ya da bu şirketlerin kamuya aktarılacak bilgilerin zamanında, doğru olarak aktarılmadığı durumlarda, ilgili şirketlerin sürekli denetim, gözetim ve sürekli kontrol altında tutulabilmesi için açılmıştır. Yukarıda adı geçen işlemler nedeniyle gözaltı pazarına alınmasına karar verilen şirketlerin hissleri bu pazarda işlem görmeye başlar. |
| HALKA AÇIK ŞİRKET | Hisse senetleri halka arz edilmiş olan veya halka arz edilmiş sayılan anonim ortaklıklardır. |
| HALKA AÇIKLIK ORANI | Halka açık hisselerin nominal değerleri toplamının, tüm hisselerin toplam nominal değerlerine oranıdır. |
| HALKA AÇILMA | Bir anonim ortaklığın ya da şirketin hisselerini halka arz etmesidir |
| HALKA ARZ | SPK Kanunları uyarınca sermaye piyasası araçlarının satın alınması için her türlü yoldan halka çağrıda bulunulmasına, halkın bir anonim ortaklığa katılmaya ve kurucu olmaya davet edilmesine ayrıca hisse senetlerinin borsada işlem görmesi, anonim ortaklıkların sermaye artırımları dolayısıyla hisse senetlerini satışına bu isim verilir. |
| HAREKETLİ ORTALAMA | Teknik analizde kullanılan bir analiz göstergesidir. Hareketli ortalamalar trend yapan ortalamalarda iyi işleyen bir takip edeci göstergedir. Hareketli ortalamalar fiyat hareketlerini düzler fakat geri kalırlar. Örneğin bir hissenin 10 günlük basit hareketli ortalaması son on günün kapanış fiyatını toplar ve ona böler. Bu süreç her gün tekrarlanır. Al ve sat sinyalleri üretmek için, çeşitli uzunlukta birçok hareketli ortalama çizilebilir. |
| HAZİNE | Kamusal gelirlerin toplanması ve kamusal giderlerin yapılmasına ilişkin faaliyetlerle görevli kurum. |
| HAZİNE BONOSU | Hazinenin kısa vadede ihtiyacı olan finansman açığını kapatmak amacıyla çıkarttığı ve vadesi bir yıldan az olan borçlanma senetleridir. Bankalara satıldığı gibi halka da satış yapılabilir. Hazine bonosu ve bir yıllıkm devlet tahvili bileşik getirisi şu formülle hesaplanır: (Vadeye Kalan Gün Sayısı/365) / (1+Yıllık Bileşik Getiri Oranı) Hazine bonosu ve bir yıllık devlet tahvilleri basit getirisi ise şu formülle hesaplanır: Nominal Değer / 1+((Vadeye Kalan/365)xFaiz Oranı) | |||||||||
| HİPER ENFLASYON | Fiyatlar genel seviyesinin paradan kaçışa sebep olacak kadar hızlı yükselmesi ve sürekli olması durumuna hiper enflasyon denir. | |||||||||
| HİSSE BAŞINA GETİRİ | Bir hissedarın sahip olduğu hisse dolayısıyla dönem sonunda elde ettiği getiridir. | |||||||||
| HİSSE SENEDİ BORSA FİYATI | Hisse senedinin borsadaki arz ve talep koşullarına göre oluşan fiyatıdır. | |||||||||
| HİSSE SENEDİ İHRAÇ FİYATI | Şirket tarafından çıkarılışı aşamasında satışa sunulduğu fiyattır. | |||||||||
| HİSSE SENEDİ İLE DEĞİŞTİRİLEBİLİR TAHVİL | Önceden belirlenen bir zamanda tahvilin hisse senedi ile değiştirilmesini öngören tahvil türüdür.Böyle bir tahvil ihracının temelinde yeni kurulan bir anonim şirketin kolay borçlanabilmesini sağlamak yatar. | |||||||||
| HİSSE SENEDİ PİYASA FİYATI | Bir pay senedinin sermaye piyasasında alınıp satıldığı fiyat, o pay senedinin piyasa fiyatıdır. | |||||||||
| HİSSEDAR | Bir anonim şirketin hisse senedine sahip olan şahıstır. | |||||||||
| IFLAS | Bir şirketin borçlarını ödeyemez durumda düştüğü için faaliyetleirnin durdurulmasına denir. | |||||||||
| IMF (Uluslararası Para Fonu ) | Uluslararası para sistemi ile ilgili doğan gelişme ve sorunlar konusunda üyeler arasında dayanışma sağlayan, çok yanlı bir uluslararası ödeme sistemini geliştiren, üye ülkelerin kısa dönemli kredi gereksinimlerini sağlayan ve üye ülkelerin dış ödemeler bilançosunda ortaya çıkan dengesizliklerin giderilmesine yardımcı olan bir kurumdur. | |||||||||
| INSIDER TRADING | Sermaye piyasası araçlarının değerini etkileyebilecek, henüz kamuya açıklanmamış bilgileri kendisine veya üçüncü kişilere menfaat sağlamak amacıyla kullanarak sermaye piyasasında işlem yapanlar arasında fırsat eşitliğini bozacak şekilde haksız yarar sağlamak veya bir zararı bertaraf etmektir. | |||||||||
| İHRAÇ | Tahvil, hisse senedi gibi sermaye piyasası araçlarının satışa çıkarılmasıdır. | |||||||||
| İKİLİ DİP FORMASYONU | Hissenin belirli bir zaman aralığında aynı dip seviyeyi ikinci kez oluşturduktan sonra fiyatın bir önceki tepenin üzerine ulaşması durumudur. Bu formasyon yeni bir çıkışın başladığı formasyondur. Formasyon hedefi, iki dip arasında yapılan tepe fiyattan dip seviyedeki fiyatın çıkartılmasıyla ve bu farkın tepe fiyata eklenmesiyle oluşan değerdir. | |||||||||
| İKİLİ TEPE FORMASYONU | Hissenin belirli bir zaman aralığında aynı tepeyi ikinci kez oluşturduktan sonra fiyatın bir önceki dip seviyeye kadar düşmesi halidir. Fiyatların yeni düşüşler öncesinde oluşturduğu formasyondur. Formasyon hedefi, tepedeki fiyattan iki tepe arasında oluşan dipteki fiyatın çıkarılması ve bu farkın tekrar dip fiyattan çıkarılmasıyla bulunur. | |||||||||
|
Ücretsiz kaydol